Jeszcze w czerwcu rząd powinien przyjąć zaproponowane przez Ministerstwo Infrastruktury zmiany prawne w systemie ochrony lokatorów; potem projekt trafi do parlamentu – poinformował w poniedziałek PAP wiceminister infrastruktury Piotr Styczeń.
Chodzi m.in. o zasady ustalania czynszów przez gminy, stopniowe (co roku o 25 proc.) ograniczenie dodatków mieszkaniowych oraz większą elastyczność komunalnych zasobów mieszkaniowych.
– W tym tygodniu ustawą zmieniającą ochronę praw lokatorów w Polsce zajmie się komitet stały Rady Ministrów (…). Jeżeli przyjmie on projekt bez żadnych uwag, postaramy się, aby w przyszłym tygodniu, najdalej za dwa, przyjął to rząd. A wtedy już ścieżka sejmowa jest otwarta – powiedział PAP wiceminister w Porębie k. Zawiercia.
Styczeń przypomniał, że ideą proponowanych zmian jest uczynienie publicznych (szczególnie gminnych) zasobów mieszkaniowych „bardziej płynnymi”. Chodzi m.in. o uprawnienie gminy do zaproponowania innego lokalu osobie przejmującej mieszkanie np. po śmierci głównego najemcy.
Dotychczas takie mieszkanie z reguły automatycznie przejmowali zameldowani tam krewni. Tak będzie nadal, ale gmina będzie także mogła zaproponować im inne mieszkanie, np. mniejsze czy lepiej spełniające ich potrzeby. Służy to temu, by samorządy mogły bardziej elastycznie traktować swoje zasoby mieszkaniowe.
Resort chce także zmienić definicję zasobu mieszkaniowego gminy – będą do niego zaliczane nieruchomości, których gmina jest właścicielem, i te, które pozyskała z rynku, np. w drodze najmu. – Mieszkaniowy zasób gminy to wszystko to, co jest własnością gminy, a nie iluzoryczne lokale mieszkalne w spółkach prawa handlowego, które kiedyś gmina zakładała – wyjaśnił.
Gminy będą mogły zawierać umowy najmu z lokatorami także na określony czas, a nie – jak dziś (z wyjątkiem lokali socjalnych) – wyłącznie na czas nieoznaczony.
Ważne zmiany mają dotyczyć sposobu kształtowania czynszów przez gminy. Docelowo obowiązującym dla gmin tzw. poziomem bazowym ma być czynsz oparty o rozliczenie rzeczywistych kosztów utrzymania zasobów. Od tego poziomu możliwe będą ulgi dla wybranych grup lokatorów, jeżeli samorządowcy uznają, że ich wprowadzenie jest społecznie uzasadnione.
W zakresie dodatków mieszkaniowych propozycje resortu zmierzają do powolnego, w okresie trzech lat, odchodzenia od dotowania w tej formie właścicieli mieszkań. Dodatek zmniejszałby się co roku o 25 proc.
– Po 20 latach systemu dotacji do kosztów utrzymania zasobów mieszkaniowych obejmujących wszystkich lub prawie wszystkich, proponujemy, żeby właściciele – szczególnie mieszkań nabytych z bardzo wielką bonifikatą – zauważyli, że na rynku istnieje coś takiego jak wymiana zasobów – wyjaśnił wiceminister.
Resort infrastruktury proponuje też, by sądy, które decydują o eksmisjach lokatorów nie musiały – jak dziś – orzekać w oparciu o sztywny katalog osób uprawnionych do lokali socjalnych (np. kobiety w ciąży, ofiary przemocy domowej, osoby chore), ale by mogły opierać się także na innych kryteriach, przede wszystkim badaniu poziomu dochodów danej osoby czy rodziny.
Styczeń poinformował również, że resort infrastruktury pracuje nad ustawami dotyczącymi budownictwa społecznego oraz społecznych grup mieszkaniowych. Regulacje te dotyczą nowego sposobu dochodzenia do prawa własności lokali, poprzez tytuł najmu. Założenia obu ustaw zastały już przyjęte przez ministra infrastruktury; teraz trafią do konsultacji społecznych.
– Projekty mogą być jeszcze w tej kadencji przyjęte przez rząd, nie sądzę jednak, aby mogły rozpocząć procedury w Sejmie – ocenił Styczeń, wskazując m.in. na ustawowe terminy konsultacji społecznych.